Ιστορικό
Οι κάτοικοι της Αγιάσου πάντα έλεγαν πως, πέρα από τον πλούτο που τους έδινε η ορεινή και καρπερή τους γη, όπως και η πολυδιάστατη βιοτεχνική τους παραγωγή, «η βαριά βιομηχανία» τους ήταν και είναι το Άσυλο Ανιάτων, τώρα Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. (Κ.Κ.Π.Π.Β.Α).
Το κτίριο ανεγέρθηκε το 1929 .Ο χώρος που επιλέχθηκε να κτιστεί το κτήριο είναι μέσα στο πευκοδάσος, χαρακτηριστικό της ευρύτερης περιοχής. Το Κέντρο βρίσκεται σε απόσταση τεσσάρων χιλιομέτρων από τον οικισμό της Αγιάσου, στον επαρχιακό δρόμο προς Μεγαλοχώρι, και σε υψόμετρο 630 μέτρων. Η έξαρση των κρουσμάτων φυματίωσης οδήγησε στην επιλογή του συγκεκριμένου τόπου για να λειτουργήσει το ίδρυμα, δεδομένου ότι παρείχε τις ιδανικές συνθήκες περίθαλψης και αποθεραπείας. Ιδρυτής του ήταν ο Μητροπολίτης Μυτιλήνης Ιάκωβος Α΄ ο από Δυρραχίου.
Από το 1937 λειτούργησε ως νοσηλευτικό ίδρυμα με την επωνυμία «Θεραπευτήριον – Σανατόριον Λέσβου Η ΥΓΕΙΑ».
Το 1972 καταργήθηκε το σανατόριο, μετατράπηκε σε ίδρυμα ανιάτων και με το ΠΔ 253/1973 (ΦΕΚ 215/Α΄/19-9-1973) συγχωνεύτηκε με το Ίδρυμα Κοινωνικής Προνοιας Αγιάσου «Η ΘΕΟΜΗΤΩΡ» (τέως Πνευμαντόριο) που βρίσκεται στην περιοχή Καμπούδι του οικισμού Αγιάσου. Από τη συγχώνευση προέκυψε το Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου Ίδρυμα Κοινωνικής Προνοίας Αγιάσου Λέσβου ‘Η ΘΕΟΜΗΤΩΡ’», που εποπτευόταν από το τότε Υπουργείο Κοινωνικών Υπηρεσιών. Στη συνέχεια με το Ν. 4025/2011 άρθρ. 1 παρ. Β (ΦΕΚ 228/Α΄/2-11-2011) μετονομάστηκε σε «Θεραπευτήριο Χρόνιων Παθήσεων ‘Η Θεομήτωρ’ Λέσβου» και τέλος με το Ν. 4109/2013 άρθρ. 2 παρ. 2ι (ΦΕΚ 16/Α΄/23-1-2013) μετονομάστηκε σε «ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ».
Το πρώην Σανατόριο λειτούργησε για μερικά χρόνια και ως Μονάδα Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων Προσφύγων (Villa Azadi : Σπίτι Ελευθερίας).
Από το 2015 το Α΄ κτιριακό συγκρότημα εκκενώθηκε λόγω ακαταλληλότητας και το σύνολο των περιθαλπομένων και των υπηρεσιών μεταφέρθηκαν στο ανακαινισμένο Β΄ κτιριακό συγκρότημα του πρώην σανατορίου.
Σημειώνεται ότι το οικιστικό σύνολο του Β΄ κτιριακού συγκροτήματος του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου αποτελεί τον οικισμό Σανατορίου, που είναι ένας από τους τέσσερις οικισμούς της Δημοτικής Κοινότητας Αγιάσου (Αγιάσος, Σανατόριο, Καρήνη, Μεγάλη Λίμνη) και σύμφωνα με την τελευταία εθνική απογραφή πληθυσμού του έτους 2011 είχε πραγματικό πληθυσμό 46 κατοίκων.
Αποστολή και ρόλος της Μονάδας
Σκοπός του Κέντρου είναι η παροχή οργανωμένης ανοικτής περίθαλψης σε ενήλικα άτομα 18 και άνω και των δύο φύλων που πάσχουν από νοητική υστέρηση – κινητικές αναπηρίες και άτομα που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες αυτοεξυπηρέτησης.
Παρέχει δηλαδή στέγαση – σίτιση, ένδυση, Ιατροφαρμακευτική φυσικοθεραπεία, εργασιοθεραπεία, με επιδίωξη την καλύτερη ποιότητα ζωής των.
Οργανόγραμμα
Την ευθύνη λειτουργίας της μονάδας που έχει ήδη καταστεί αυτόνομο Ν.Π.Δ.Δ υπαγόμενο στο Υπουργείο Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, έχει ο Πρόεδρος Δ.Σ. ( πλήρους απασχόλησης ) και το επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο της.